Pali Metinlerine Göre Gotama Buddha

Budizm felsefe itibariyle kolay anlaşılır bir sistem olmakla beraber ahlâk bakımından daha çok şumulludur. Vallee Poussin'in Cambridge'de verdiği bir konferansta: "Budizm bir disiplindir." demiştir ki, çok doğrudur. Çunku Budizm yalnız eskiden tasfiye edilmiş bir din hissinin tezahurlerinden ibaret değildir. O, siyaset ve an'ane uzerinde çok muessir olmuş bir reformdur. Budist bir ahlâk, bir metafizik, bir mantık, bir sanat mevcuttur. Orta Asya medeniyetleri de Budist bir duşuncenin mahsulleridir ve muhakkak ki Buddha insanlık tarihinde çok muhim bir rol oynamıştır. Bugun bile yirmi beş asırlık bir eskiliğe rağmen, ne gözden duşmuş, ne de inhitata mahkûm bir hâle gelmiştir. Onun hayatiyeti, kâinatı irfan bakışıyla seyretmeye alışık olan herkesin nazar-ı dikkatini çekmektedir. İktisadî rekabetlerin, sivil harplerin, ırk duşmanlıklarının ustunde Budizm daima bir sulh ve sukûn prensibi ve birlik sembolu olarak kalmıştır.